Een jaar na wat later door het Nederlandse publiek wordt verkozen tot sportmoment van de eeuw, speelt het Nederlandse volleybalteam (mannen) in eigen land het Europees kampioenschap (1997). “Vraag het mensen op de straat en ze zullen zich niet meer kunnen herinneren dat we toen de laatste grote titel hebben gepakt.”
Na het goud van Atlanta nemen grote namen afscheid van het Nederlands volleybalteam. Ron Zwerver bijvoorbeeld. Hij zit in Eindhoven als toeschouwer op de tribune als Oranje aan het Europees kampioenschap begint, onder leiding van een ‘nieuwe’ coach. Toon Gerbrands, die successen behaalde met de club Dynamo, is na de Spelen Joop Alberda opgevolgd. Nog nooit is Nederland Europees kampioen geworden. In de vier voorgaande edities kwam de ploeg met brons of zilver thuis.
Ontspannen
Olof van der Meulen is nog herstellende van een blessure, zit wel bij de ploeg, maar is nauwelijks inzetbaar. Peter Blangé haakt pas laat aan. Gerbrands start met twee nieuwe basisspelers in vergelijking met het gouden team: Richard Schuil en de nog jonge Reinder Nummerdor, die er niet bij was in Atlanta. “Ik heb later vaak van spelers teruggelezen dat een eerste jaar met een coach wel uit te houden is. Vooral omdat dingen dan nieuw zijn. Het was voor mijn gevoel wat meer ontspannen”, kijkt Gerbrands terug op die tijd.
Juichen
Gerbrands coacht zelf op dit niveau ook met een ‘beginnersgeest’. Oranje swingt niettemin door de groepsfase heen. Vijf wedstrijden worden met 3-0 gewonnen voordat in de halve finale rivaal Italië wacht. Gerbrands: “Een beladen wedstrijd. Zij hadden ook wat blessures en stonden niet in hun sterkste opstelling op het veld.” Met 3-0 worden de Italianen van het veld geveegd. Nummerdor viert de overwinning uitbundig en wordt volgens Gerbrands door ervaren ploeggenoten ‘gecorrigeerd’ met de woorden ‘als je Europees kampioen wilt worden, dan is het winnen van een halve finale niet meer dan een logische stap’. Oftewel, niet te vroeg juichen. Nummerdor kan zich dat standje niet meer heugen. “Wel dat ik in de derde set met twee blocks een einde aan die wedstrijd maakte. Vind je het gek dat ik dan na afloop blij ben?”, countert hij.
Tumult
Voor de finale is er nog tumult. De hal in Eindhoven is al weken uitverkocht en er staan veel Joegoslavische fans zonder kaartje voor de deur die er niet in kunnen. Dat stookt het vuurtje bij het Joegoslavische team op. “Die opgeklopte sfeer gebruikten ze tegen ons”, zegt Gerbrands. “De kanonskogels vlogen ons om de oren en we stonden in mum van tijd met 5-0 achter.” Nederland weet de eerste set niettemin nog te winnen. De tweede gaat verloren, maar verder laat Oranje het niet komen. Bij 3-1 is de eerste Europese titel een feit. Gerbrands: “Een Europese titel winnen en ook nog eens voor eigen publiek, dat is een unieke combinatie. Maar omdat die zo kort na de Olympische titel zat, is dit een beetje ‘het vergeten kampioenschap’. Als je nu de mensen op straat ernaar vraagt, zullen weinigen het nog weten.”
Anekdotes
Ook Gerbrands, die nog tot en met de Spelen van 2000 coach blijft, wordt ondanks dat kampioenschap niet bepaald een nationale bekendheid. “Ik herinner me nog twee anekdotes. Vlak voor de finale werd mij de toegang tot de hal geweigerd. Mijn accreditatie zat in de tas en ik werd niet herkend door de beveiliger. Na afloop van de finale vroeg een supporter of ik met zijn zoon op de foto wilde. Toen die foto was gemaakt, zei de man tegen zijn zoon: zo, sta je toch maar mooi met Joop Alberda op de foto…”